Rusya’da faaliyet gösteren pek çok batılı şirket, Ukrayna savaşından sonra ayrılmayı planladıklarını söylemelerine rağmen, bürokratik engeller arttıkça ve tüketici faaliyetleri yeniden canlandıkça ülkede kalmaya devam etti.
2022’de savaşın başlangıcından bu yana Batı ülkeleri Rusya’yı yabancı yatırıma kapatmaya çalışırken çok sayıda grup da Rusya’daki varlıklarını azaltma sözü verdi.
Ancak Kiev Ekonomi Okulu’nun bulgularına göre 2022’den bu yana Rusya’da 2 bin 100’den fazla çok uluslu şirket kalırken, yaklaşık 1600 uluslararası şirket ya pazarı terk etti ya da faaliyetlerini azalttı.
Moskova, Rus alıcılara satılan yabancı varlıklara yüzde 50 zorunlu indirim ve en az yüzde 15 “çıkış vergisi” uygulayarak şirketlerin ülkeden ayrılma maliyetini kademeli olarak arttırdı. Öte yandan Moskova’nın kabul edeceği ve Batı’nın yaptırımlarına takılmayacak yerel alıcılar bulmak da giderek zorlaşmaya başladı.
Bu nedenle Avon Products, Air Liquide ve Reckitt’in de aralarında bulunduğu pek çok şirket Rusya’dan ayrılma konusunda geri adım atmış durumda.
Natura’nın sahibi olduğu kozmetik markası Avon, Fransız endüstriyel gaz üreticisi Air Liquide ve İngiliz hijyen ürünleri devi Reckitt, 2022’deki savaştan bu yana ülkede kalan yüzlerce Batılı grup arasında yer alıyor.
ÜLKEYİ TERK EDEMEDİLER
Air Liquide, Eylül 2022’de Rusya’daki işletmesini satmak üzere bir mutabakat zaptı imzaladığını duyurdu. Ancak anlaşma Rus hükümetinin onayını alamadı ve şirketi belirsizlik içinde bıraktı.
Diğer taraftan bazı şirketler artık kendilerini ülkeyi terk etmek zorunda hissetmiyor. Avon Rusya’daki işletmesi için bir satış süreci başlattı ve teklifler aldı ancak bunları kabul etmemeye karar verdi.
Reckitt ise Nisan 2022’de ‘Rusya’daki işinin mülkiyetini devretmeyi amaçlayan bir süreç başlattığını’ duyururken, yeni CEO’su Kris Licht daha ölçülü bir yaklaşım benimsedi. Licht geçen ay “Seçeneklere bakmaya devam ediyoruz ancak durum daha karmaşık hale geldi” dedi.
DEVLER AYRILMADI
Öte yandan PepsiCo Mart 2022’de Rusya’daki amiral gemisi içeceğinin satışını ve üretimini askıya aldığını duyurmuştu. Ancak meşrubat devi ülkede doğrudan 20 bin0 kişiyi ve dolaylı olarak 40 bin tarım işçisini istihdam eden bir süt ürünleri işletmesi işletmeye devam etti.
Ayrıca Rusya’da kalacağını açıklayan ve aralarında Mondelez, Unilever, Nestlé ve Philip Morris gibi tüketici gruplarının da olduğu 2 binden fazla şirketten bulunuyor.
AYRILANLAR ZORLUKLAR YAŞIYOR
Çok uluslu şirketler, ayrılma planlarını açıkladıktan sonra varlıklarına el konulan Carlsberg ve Danone gibi batılı şirketlerin yaşadığı sıkıntıları göz önünde bulunduruyor.
Danone sonunda varlıklarını yüksek bir indirimle satmak için bir anlaşma yapmayı başarırken, Carlsberg Moskova ile uzun süren bir hukuk savaşına kilitlenmiş durumda. Ayrıca bira üreticisinin eski üst düzey yöneticilerinden biri de Rusya’da bir hapishanede tutuklu bulunuyor.
